کل جزوه درس سیستم های پرداخت الکترونیک استاد فاضل اردشیر لاریجانی (عادل دشتی) تا تاریخ 940219

برای دوستانیکه جزوه درس سیستم های پرداخت الکترونیک استاد فاضل اردشیر لاریجانی (عادل دشتی) تا تاریخ 940219 رو به صورت فایل پی دی اف نمیخوان و خودشون میخوان طبق سلیقه خودشون ظاهر جزوه رو مثلاً ریز یا درشت بودن ش و یا فونت رو و یا هر مدلی که می خوان تغییر بدن میتونن به ادامه مطلب همین پست مراجعه کنند! 

 دانلود فایل درس فوق با فرمت PDF:    

دانلود جزوه جلسات برگزار شده درس سیستم های پرداخت الکترونیکی فاضل اردشیر لاریجانی (عادل دشتی) تا تاریخ 940219

 دانلود فایل درس فوق با فرمت Word: 

دانلود جزوه Word درس سیستم های پرداخت الکترونیکی استاد دشتی 

 

سیستم پرداخت الکترونیکی:     مجموعه ای از ابزار ، عوامل فنی ، قانونی و اجتماعی است که ارزش پول را بین پرداخت کننده و گیرنده وجه منتقل می کند.             

عناصر اصلی پرداخت الکترونیکی: (*مهم)

1 – مجوز پرداخت: خریدار یا فرستنده وجه ، به بانک مجوز می دهد که پرداخت صورت گیرد.                  

2 – تهاتر پرداخت (پایاپای): بین بانک فرستده و گیرنده باید توافق معامله ای موجود باشد تا عملیات پرداخت از حساب فرستنده به حساب گیرنده صورت پذیرد.        

3 – عملیات تسویه حساب:  عملیاتی بین دو بانک است و این عنصر از مهمترین جزء سیستمهای پرداخت الکترونیکی به شمار می آید.            

عوامل موجود در سیستم های پرداخت الکترونیک:

1 – پرداخت کننده: پرداخت کننده وجه توسط مکانیسم پرداخت موجود ، عمل پرداخت را انجام می دهد.

2 – گیرنده وجه: توسط ابزارهای ارائه شده ، ارزش مالی از پرداخت کننده دریافت می کند.

3 – دریافت کننده: ایجاد زیرساخت های مورد نیاز و به وجود آورنده امکانات امن لازم برای گیرنده وجه که بتواند ارزش مالی را از پرداخت کننده دریافت کند.

4 – صادرکننده: ارائه ابزار اطلاعات مورد نیاز به پرداخت کننده وجه و همچنین بررسی اعتبار تراکنش ها.     

5 – دروازه های سیستم پرداخت: ایجاد ارتباط بین دریافت کننده ها و صادرکننده ها و تبادل تراکنش های مالی پرداخت ما بین آنها.

ویژگیهای سیستم پرداخت الکترونیکی مناسب:    

1 – قابلیت اطمینان و امنیت: نخستین ویژگی سیستم پرداخت الکترونیکی است.

2 – مقیاس پذیری: عدم وجود محدودیت در استفاده کاربران از سیستم و عدم کاهش کارایی به هنگام افزایش تعداد کاربران.

3 – رعایت گمنامی (محرمانگی): یکی از مشخصه های این سیستم این است که کسانی که معامله ای را انجام می دهند اطلاعات آنها به صورت مخفی نگهداری شده و در صورت بروز درز در اطلاعات ، پیگرد قانونی استحکام دهنده این بند است.

4 – قابل قبول بودن: برای طرفین یک معامله باید سیستم پرداخت و مکانیزم آن قابل قبول باشد و مبنای قابل قبول بودن می تواند قانونی یا قراردادی باشد.

5 – انعطاف پذیری: یک سیستم پرداخت الکترونیکی مناسب ، سیستمی است که بتواند با ابزارها و روش های مختلف پرداخت ، کار کند و کاربر را محرور به یک روش خاص نکند.

6 – تبدیل پذیری: باید قابلیت تبدیل ، حدالإمکان به ارز را داشته باشد.

7 – کارایی: منظور از کارایی میزان سرعت عمل انجام معامله است و باید در سیستم پرداخت در حد مطلوب باشد.

8 – سهولت استفاده در سیستم: سیستم پرداخت الکترونیکی باید به گونه ای طراحی شود که کاربر حداقل اطلاعات را وارد سیستم کند.

9 – دارا  بودن مرکز امداد مشتریان: اطلاع رسانی ، آموزش اولیه و بررسی مشکلات مشتریان را شامل می شود.                

مکانیسم پرداخت در سیستم الکترونیکی:  1 – پرداخت نقدی مانند اسکناس      2 – پرداخت و انتقال وجه از طریق بانک       3 – تهاتر کالا به کالا(پایاپای)

اهمیت سیستم های پرداخت:

1 - رشد چشم گیر گردش پول در سیستم های پرداخت                 2 - رشد چشم گیر تکنولوژی که باعث پرداخت های سریع و رضایت مندی مشتریان شده است.

اجزای سیستم های پرداخت:

1 – مؤسسات ارائه دهنده خدمات مالی      2 – ابزارهای پرداخت       3 – سیستم های تسویه و پایاپای           4 – قوانین حاکم در این سیستم

نحوه یا چگونگی استفاده خریداران کالا یا خدمات آنلاین (نحوه پرداخت):

1 – انتقال وجه بصورت الکترونیک       2 – کارت های اعتباری        3 – پول الکترونیک      4 – هدایای الکترونیک       5 – پرداخت قبوض برق ، آب ، گاز و تلفن ماهیانه بصورت آنلاین             6 – کارت های هوشمند           7 – کیف الکترونیک      8 – سیستم های پرداخت خرد و کوچک

تأیید در سیستم های پرداخت الکترونیکی یعنی چه؟  تأیید به معنای نحوه کنترل اعتبار معامله است و شیوه تأیید به دو صورت آنلاین و آفلاین صورت می گیرد.

امنیت در سیستم های پرداخت الکترونیک (مهم):  یکی از مهمترین مواردی که در سیستم های پرداخت مورد بررسی قرار می گیرد امنیت است. از آنجایی که اینترنت یک شبکه باز است و هیچگونه کنترل متمرکزی بر آن اعمال نمی گردد و ضروری است که زیرساخت ها و عوامل پشتیبانی به ویژه سیستم های پرداخت موجود در آن (منظور اینترنت) از مقاومت کافی در مقابل معاملات اینترنتی در امان باشند. از دو دیدگاه می توان به موضوع امنیت نگاه کرد:

1 - کاربران در زمان انجام پرداخت آنلاین دوست دارند که پولشان در امان باشد.      

2 -  بانک ها و سازمان های خدماتی در زمینه پرداخت ، نسبت به موقعیت خود در قبال حفظ وجوه خود و مسائل مالی و اطلاعات شخصی افراد حساس هستند.

مزایا و معایب مدل وجه نقد الکترونیک:

مزیت ها:

1 – گمنامی: مهمترین مزیت وجه نقد الکترونیک برخورداری این مدل از پتانسیل بالای گمنامی است. این موضوع در صورتی میسر است که بخش های پرداخت کننده با یکدیگر تبانی کنند که هیچ راهی برای شناسایی فرد وجود نداشته باشد.

2 – امکان تبادل وجوه بین پرداخت کننده و دریافت کننده: دیگر مزیت عمده وجه نقد الکترونیک ، امکان تبادل وجوه بین پرداخت کننده و دریافت کننده است بدون آنکه نیاز به یک سیستم کنترل مرکزی وجود داشته باشد و این امر باعث کاهش هزینه ها در معاملات می گردد.

معایب:

 یکی از معایب این سیستم لزوم خریداری و نصب سخت افزار و نرم افزار اضافی برای انجام آن (به منظور نگهداری حجم اطلاعات) بوده و در برخی از موارد فروشگاه ها و مشتریان باید توأمان این عمل را انجام دهند.

مزایا و معایب سیستم های مبتنی بر حساب:

یکی از دلایل عمده تدوین و توسعه مکانیزم های پرداخت الکترونیکی مبتنی بر حساب کامپیوتری ، سهولت در امکان پیاده سازی چنین سیستمی با تکنولوژی موجود می باشد. در چنین فضایی سیستم پرداخت الکترونیک از زیرساخت های موجود و کامپیوتر به عنوان پایانه پرداخت استفاده کند و دیگر نیازی به سخت افزار و نرم افزار جدیدی نیست و از دیگر مزایای این سیستم قابلیت کاربرد آن است که با توجه به زیرساخت های آن ، بسیاری از مشتریان و فروشندگان با آن آشنا هستند و نحوه پرداخت و دریافت آن به راحتی قابل شناسایی است.

متداول ترین دسته بندی پرداخت الکترونیکی: *(مهم )

1 – براساس مکان پرداخت:

   الف- به صورت حضوری: در پرداخت های حضوری شخص خریدار به صورت حضوری مبلغ کالا یا خدمات را پرداخت می کند.              

   ب- به صورت غیرحضوری: این پرداخت مستقل از مکان برای خریدار بوده و در آنها شخص خریدار برای دریافت کالا یا خدمات نیاز به حضور فیزیکی ندارد.

2 – براساس مبلغ پرداخت:

   الف- به صورت خُرد: در این پرداخت مبلغ مورد نظر برای انتقال کم است و معمولا نرخ تراکنش ها بالا است.

   ب- غیر خُرد: مبلف مورد نظر در این پرداخت ها بالا است و سازگاری امنیتی قوی تری مورد نظر است.      

3-  بر اساس زمان پرداخت:

در این دسته بندی ، پرداخت به صورت پیش پرداخت ، پس پرداخت و پرداخت فوری می باشد.

سیستم های پرداخت سیار: به سیستمی گفته می شود که امکان پرداخت بهای کالا و خدمات را از طریق دستگاههای ارتباطی بدون سیم مانند تلفن همراه یا تلفن های هوشمند فراهم میکند. سیستم های پرداخت سیار می توانند شامل بازیگران متعددی از جمله خریداران ، فروشندگان ، مؤسسات مالی ، شرکت های ارائه دهنده سرویس های پرداخت ، شرکت های تولیدکننده نرم افزار و نهادهای دولتی باشند.

اهمیت سیستم های پرداخت الکترونیکی در مقابل سیستم های سنتی: *(مهم ) در سیستم های پرداخت قدیمی ، مصرف کنندگان از پول نقد و چک برای پرداخت های خود استفاده می کردند. در یک تحقیق طی دو سال به طور متوسط بیش از چهار تریلیون دلار صرف خرید کالا شده است که حدود 60 درصد آن با چک و 20 درصد آن با پول نقد و 20 درصد باقیمانده آن به صورت تهاتر (پایاپای) بوده است. طی چند سال اخیر با رشد تجارت الکترونیک ، نزدیک به 85 درصد پرداخت ها با استفاده از روش های الکترونیکی انجام شده است و این امر باعث شده اهمیت پرداخت های الکترونیکی در مقابل سیستم های سنتی بیشتر خودنمایی کند.

گستره پرداخت الکترونیک:

1 – کارگزاری (بورس) الکترونیکی         2 – بانکداری الکترونیکی                    3 – بیمه الکترونیکی

4 – بازارهای مالی                            5 – تأمین مالی تجارت الکترونیکی         6 – خدمات اطلاعات مالی

مزایای استفاده از پرداخت الکترونیکی برای بانک:

1 – افزایش قدرت بانک در مدیریت وجوه          2 – کاهش هزینه ارائه خدمات بانکی          3 – گسترش خدمات بانکی غیرحضوری

مزایای استفاده از پرداخت الکترونیکی برای دارنده کارت:                                     1 – استفاده از موجودی حساب در هر زمان و مکان

2 – صرفه جویی در زمان          3 – ایجاد امنیت و عدم نیاز به حمل وجه نقد                                           4 – دسترسی به بانکداری اینترنتی

مزایای استفاده از پرداخت الکترونیکی برای پذیرنده کارت:     1 – ایجاد امنیت                 2 – کاهش مراجعه به بانک

3 – ایجاد نظم و دقت در حسابداری        4 – افزایش فروش              5 – بهره مندی از سود حساب سپرده                     

مزایای استفاده از پرداخت الکترونیکی برای دولت و اجتماع:        1 – کاهش سفرهای غیرضروری      2 – کاهش آلودگی هوا و مصرف انرژی

3 – کمک به افزایش امنیت اجتماعی           4 – کاهش هزینه های چاپ اسکناس        5 – صرفه جویی در زمان         6 – کمک به بهداشت عمومی

پول الکترونیکی چیست؟ یکی از دستاوردهای فن آوری اطلاعات است که جایگزین خوبی برای پول کاغذی و سکه است. در این روش از قبل مبلغی پرداخت شده و در مقابل آن پول الکترونیکی دریافت می شود. این پول هنگام خرید برای فروشنده ارسال می شود و در هر زمان قابل تعویض با پول کاغذی خواهد بود.

ویژگیهای پول الکترونیک:                                        1 – معین بودن مقدار پول               2 – عدم امکان کپی برداری

3 – داشتن حریم خصوصی                4 – امنیت                                    5 – قابلیت انتقال                     6 – قابلیت خُرد شدن

چک الکترونیکی چیست؟  یک ابزار نوین پرداخت است و متشکل از امنیت و سرعت بوده و قابلیت جایگزینی با چک های کاغذی در فرآیندهای تجاری را دارد که با استفاده از شماره حساب و سیستم رمزگذاری کار می کند.

ویژگیهای چک الکترونیکی

1 – سیستم پرداخت چک را تقویت نموده و مرکزی جهت رقابت با صنعت بانکداری خواهد بود.

2 - مطابق با عملیات اخیر بازرگانی بوده و نیاز به فرآیند مهندسی مجدد را از بین می برد.

3 – برای رفع نیاز شرکت ها و مصرف کنندگان قرن اخیر طراحی شده و از تکنیک های امنیتی ویژه ای استفاده می کند.

4 – قابلیت پیوند به اطلاعات نامحدود بین سایر بخش ها را دارا است.

5 – حساب های بانکی موجود را با ابعاد جدید تجارت الکترونیکی را گسترش می دهد.

شبکه شتاب در ایران در چه سالی راه اندازی شده و هدف آن چه بود؟

1 – شبکه شتاب ، نام دیگر شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی است. شبکه شتاب یک شبکه الکترونیکی بانکی فراگیر در ایران است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 1381 و با هدف ایجاد و راه اندازی راهبردی سوئیچ ملی و به منظور اتصال شبکه پرداخت بانک ها به یکدیگر و نهایتاً ایجاد زمینه برای انجام مبادلات بین بانکی به صورت الکترونیکی ایجاد شد. (به کلید واژه ها که ایتالیک چاپ شده توجه شود.)

Smart Cards یا کارت هوشمند چیست و مزایای آن کدامند؟

کارت  هوشمند که با نام های کارت چیپ دار یا کارت با مدار مجتمع (IC) هم شناخته می شوند کارتی است که بر روی آن مدار مجتمع نصب شده است. از این نوع کارت می توان به جای کارت اعتباری و کارت پول در سیستم های امنیتی کامپیوتری و سیستم های تشخیص هویت و غیره استفاده کرد. و مزایای این کارت از نقاط منفی تهفته در پول کاغذی مانند مشکل چاپ ، جعل ، حمل ، ریسک گُم شدن یت به سرقت رفتن است.

انواع کارت های هوشمند از دید کلی:

1 – کارت های حافظه تماسی                2 – کارت های دارای پردازشگر            3 – کارت های حافظه بدون تماسی           4 – کارت های دارای پردازشگر با رابطه دوگانه

معایب کارت های هوشمند:

1 – برای فعالیت های تجاری B2B و B2C مناسب نیستند.                2 – هزینه زیرساخت آن بالا است که برای C2C مناسب نیست.   3 – هنوز کاربری گسترده پیدا نکرده است.

پرداخت الکترونیکی چیست؟  ( این عنوان با سیستم پرداخت الکترونیکی که ابتدای جزوه آمده است فرق دارد)

به پرداختن پول از طریق اینترنت در قبال دریافت کالا یا خدمات اطلاق می شود بطوریکه این پرداخت بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک یا فروشگاه از طریق اینترنت انجام می شود.

اطلاعات مورد نیاز پرداخت الکترونیکی:

1 – شماره شانزده رقمی درج شده بر روی کارت         2 – رمز خرید اینترنتی       3 – کد اعتبارسنجی یا  CVV2  (Card Verification Value)     4 – تاریخ انقضاء

نکات ایمنی در پرداخت الکترونیک:

1 – شناسه عبور و رمز خود را بر روی کامپیوترهای خارج از اختیار و کنترل خود وارد نکنید.

2 – رمز خود را جایی یادداشت نکنید و در صوت یادداشت نمودن ، آن را ذر جیب یا کیف پول به همراه کارت خود قرار ندهید.

3 – رمز عبور خود را به صورت دوره ای تغییر دهید.

4 – سعی کنید برای ورود رمز خود از امکان کی برد مجازی به جای کی برد فیزیکی استفاده کنید.

5 - در صورت انجام انتقال وجه و عملیات اینترنتی بر روی حساب خود در مرورگرهای اینترنت گزینه به خاطر سپردن رمز را انتخاب نکنید.

6- برای ارسال اطلاعات حساس خود از پست الکترونیکی استفاده نکنید.

SET (Secure Electronic Transaction) چیست؟ (* مهم)

روشی است برای حفظ امنیت تراکنش های کارت های اعتباری بر روی اینترنت.

SET ، از رمزنگاری برای رسیدن به چه اهدافی استفاده می کند؟(* مهم)

1 – محرمانگی اطلاعات       2 – تأمین درستی پرداخت        3 – تصدیق اصالت فروشگاه ها و دارندگان کارت های اعتباری

مزایای SET نسبت به SSL :

این روش علاوه بر آنکه اطلاعات را رمز می کند صحت ادعای طرفین را به یکدیگر نیز ثابت می کند و دارای یک امتیاز نسبت به روش SSL است و در روش SET فروشنده هیچگونه دسترسی به اطلاعاتِ کارت اعتباری خرید را نخواهد داشت اما در حال حاضر SSL به خاطر ارزان تر و ساده تر بودن بیشتر از روش SET مورد استفاده قرار می گیرد.